تعارضات مستقر روایی در بحار الأنوار
نویسندگان
چکیده مقاله:
حدیث از جهات گوناگون از جمله نقش آن در تبیین مقاصد قرآن و بیان جزئیات آن از موقعیت ممتازی برخوردار است. در عین حال، یکی از مسائل مرتبط با احادیث معصومان (علیه السلام) تعارض دسته ای از آنها با دسته ای دیگر است؛ چه، به دلایل متعدد، از جمله وقوع جعل و وضع، نقل به معنا، از میان رفتن قرائن حالی و مقامی، ضعف حادثه و کوتاهی اندیشه برخی از راویان، وقوع تصحیف و تحریف، تقیه و پاره ای از دیگر عوامل عملا روایات متعارضی به منابع روایی راه یافته اند. بر این اساس، یکی از جوانب اهتمام محدثان بزرگ در منابع روایی، پرداختن به حل تعارض مستقر در روایات متعارض است؛ چه، در تعارض مستقر بر خلاف تعارض بدوی، نمی توان میان دلالت متعارضین جمع کرد. محمد باقر مجلسی نیز در بحار الأنوار در مواجهه با تعارضات مستقر، عمدتا مبتنی بر روایات وارده از معصومان( علیه السلام)، به شیوه های گوناگون عمل کرده است؛ به این ترتیب که در صورت تعادل ادله یکی از دو راه توقف یا تخییر را برگزیده است؛ هرچند ملاک های کاملا منقحی در انتخاب هریک از این دو راه مطرح نکرده؛ در حوزه روایات فقهی بیشتر " تخییر" و در روایات اعتقادی عمدتا " توقف" را پیشنهاد کرده است؛ یعنی، خواسته یا ناخواسته، موضوع روایات متعارض، در انتخاب موضع وی در قبال آنها مؤثر افتاده است. مجلسی در روایات غیر فقهی و غیر انتقادی براساس ملاک های محتوایی، ازقبیل اعتضاد به کتاب و سنت و شهرت روایی و ملاک های سندی، از جمله ضعف روایان و انگیزه های شخصی آنان به ترجیح یکی از طرفین تعارض پرداخته است. گو اینکه در موارد نادری که هیچ راهی برای جمع یا ترجیح نیافته است، به رغم دأب خود، به رد متعارضین اقدام کرده است. با این همه، تقریبا در همه موارد، دقت مجلسی در پرهیز از طرح روایات، قابل ملاحظه است و از همین رو، می کوشد راهی برای جمع دلالی- یا در حقیقت عدم پذیرش تعارض مستقر- بیابد؛ جز در موارد خاص که گریزی از قبول وقوع تعارض مستقر نداشته و در مواجهه با آنها نیز با احتیاط عمل کرده است.
منابع مشابه
شیوه نقد اخبار تاریخ اسلام در بحار الأنوار
34 جلد از مجموعه 110 جلدی بحار الأنوار، ذیل عناوین مرتبط با تاریخ اسلام قرار دارند و می توان این تاریخ را به سه بخش: «تاریخ پیامبر(ص) [ج 15 ـ 22]»، «تاریخ تحولات سیاسی از تشکیل سقیفه تا پایان خلافت امیرمؤمنان، علی(ع) [ج 28 ـ 34]» و «تاریخ امامان شیعه: [ج 35 ـ 53]» تقسیم نمود. مجلسی برای تکمیل دائرهالمعارف حدیثی خویش، به تدوین تاریخ اسلام با محدوده ای که خودش تعریف نموده و بر اساس منابع شیعی، هم...
متن کاملمبنای متن محورانه علامه مجلسی در انتخاب مصادر و احادیث بحار الأنوار با تأکید براحادیث ناظر بر امامت
در میان جوامع حدیثی شیعه، بحار الأنوار به دلیل جامعیتِ بیشترِ موضوعات، منابع و احادیث آن و حضور علمی مؤلفش، علامه محمد باقر مجلسی، اهمیت بیشتری یافته است. مطالعه بحار الأنوار و توضیحات علامه مجلسی بیان‌گر رفتار گزینشی وی در مواجهه با مصادر و احادیث است. وی به پیروی از دانشوران حدیث محورِ پیش از خود، در اعتبار سنجی احادیث به قراین متنی بیش از قراین سندی ارج می‌نهاده است.این پژوهش با روش توصیفی ت...
متن کاملمبنای متن محورانه علامه مجلسی در انتخاب مصادر و احادیث بحار الأنوار با تأکید براحادیث ناظر بر امامت
در میان جوامع حدیثی شیعه، بحار الأنوار به دلیل جامعیتِ بیشترِ موضوعات، منابع و احادیث آن و حضور علمی مؤلفش، علامه محمد باقر مجلسی، اهمیت بیشتری یافته است. مطالعه بحار الأنوار و توضیحات علامه مجلسی بیان گر رفتار گزینشی وی در مواجهه با مصادر و احادیث است. وی به پیروی از دانشوران حدیث محورِ پیش از خود، در اعتبار سنجی احادیث به قراین متنی بیش از قراین سندی ارج می نهاده است.این پژوهش با روش توصیفی ت...
متن کاملچالش ها و شیوه های ثبت کُنیه در ترجمه ی متون روایی به فارسی
مقاله پیش رو نظر به چالش هایی که ثبت «کنیه» با کارکردهای متنوعش در فرایند ترجمه متون روایی به همراه دارد نگاشته شده است. هدف در این پژوهش، اولا طرح این چالش ها و ثانیا یافتن راهکارهایی عملی برای حل آن هاست. در این راستا چندی از این چالش ها که در طول تجربه نگارندگان در ترجمه متون روایی نمایان شده اند طرح می شوند و به لحاظ نظری تحلیل می شوند. سپس سه نمونه به نمایندگی از مواردی که هر چالش را در بر...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 6 شماره 1
صفحات 67- 83
تاریخ انتشار 2009-06-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023